Ulikan Struktur Novel Demung Janggala

Unsur Intrinsik

Tema :

Nyaritakeun jalma nu mulangkeun kanyeri ku cara nyilakakeun batur.

Watak :

a. Demung

Gede kawani

Kaca 6 : “Naha Aceuk make borangan? Lamun anu ngudag geus tepi kadieu mah, matak naon lamun ku urang terus dilawan.” .........

Kaca 8 : “Bet piraku make menta di gandong sagala, kapan Emung teh geus gede. Geuning bieu oge kadenge ku Aceuk, geus wani ngalawan musuh. Piraku ngalawan musuh bari digandong!”......

Bageur

Kaca 101: Ah keun wae si Aki mah moal ndihudangkeun karunya, ceuk pamikiranna....

Teu benang dibejaan/bengal/bedegong

Kaca 105 : ”Perkara cicing mah,nya kumaha uing we.naha make rek pipilueun ngatur.”

Kaca 12 : Bah, karep uing moal bisa dihalang-halang jeung disingsiunan ku sakitu. Pokona mah, teu isukan nya pegeto. Teu pageto, nya bulan hareupna..........”

Boga niat goreng hayang wae mulangkeun kanyeri

Kaca 122 : “Hayang mulangkeun kanyeri, bongan kahirupan kuring geus dikakaya........”

b. Listayu

Teu percayaan

Kaca 197 : “Raden.” Omong urut pangasuhna.”Enden teh teu percanteun yen Raden masih keneh jumeneng. Malik kalah sasauran keiu, Ibi naha make percaya kana omongan jalma saliwat! Boa teuing, etamah jelema teh ukur nyiliwuri...........

Boga pamikiran butut (Negative Thinking)

Kaca 200 :  “Kami mah geus yakin, eta jelema anu ngaku-ngaku si Emung teh rek ngagebruskeun kami. Pasti titahan anu sejen pikeun nyilakakeun kami. Kami oge nyaho, ka kami teh loba nu sirik....

c. Si Ibi

Silih asih/mikanyaah

Kaca 13 : Si Ibi anu keur jongjon ngusapan adina......

d. Mamang Jalaprang

Tanggung jawab

Kaca 10 : Si Mamang jeung pamajikanana nyangga pancenm anu beurat.anak dununganana Listayu jeung Surapamungkas kudu di salametkeun tina pancabaya.......

e. Si Bewos

Masa bodoan

Kaca 33 : “Rek enya kitu, rek lain, ......... Anu penting mah budakna daekuen di imah dewek. Eta cenah cenah mnehna teh bener-bener anakmenak, nya sukur nu aya.”

Tukang ngolo sangkan kahayang manehna bisa kalaksanakeun

Kaca 35 : “Tah mauk haur oge ku Abah rek dipangalakeun. Pokona hayang manuk naon wae oge janji aya.sok hayang naon deui?......”

Ngamanja

Kaca 39 : Sapoe-poena aya di lembur, ngajak ulin anak kukutna. Aya ka huma atawa ka tegalan ngadon ngala manuk.

Babari kasinggung

Kaca 94 : “Boa-boa eta kuda teh lain meunang meuli,tapi meunang maling.” “Ngomong naon sia?” bari nyirintil. “Enya meunang maling.” Gampleng di tampiling satakerna......

f. Si Jangkung

Adil

Kaca 24 : “Rek dibawa mah nya bawa we atuh,kang. Ngan alusna kudu dipihapean heula, da piraku ari rek di simpangkeun heula ka lembur urang mah. Tah engke samulangna ti Selapgohgor, matak naon urang sampeur......”

Tukang heureuy

Kaca 31 : “Asa numpang pisan mun dibandingkeun jeung beubeugeutan si Akang mah........”

g. Si Joban

Tukang heureuy

Kaca 23 : “Nya, jeung tibatan euweuh-euweuh teuing mah, jeun teuing geus jadi bange oge, komo lamun parawan keneh mah”......

”Sakalian jurigna oge ku dewek mah rek diasaan.”

Kaca 33 : “Enya kang. Saha anu nyaho ngke Akang baris jeneng Patih.Pntes pisan, kang. Beungeut jembros bari mata jaleer beureum.ngan hanjakalna teh teu bisa maca. Ha..ha..ha......

h. Nyai Idoh

Bageur

Kaca 31 : “Anu ngurus sapopoe oge pan si Nyai Idoh, da kami mah teu ari balas naheuran lahang.....”

i. Aki Rangga

Bageur/berehan

Kaca 100 : “Geus asak geuing, Elu, kejo teh. Hayu urang madang heula....”

Sederhana

Kaca 106 : “Aki mah leuwih bogoh hirup ngandelkeun tatanen, batan jadi menak..........”

j. Aki Subita

Tukang heureuy

Kaca 29 : “Atuh lamun saung ieu euweuh mah, rek dimana silaing engke mihapekeun awewe”.....

l. Si Nini (Pamajikan Aki Rangga)

Leutik kawani

Kaca 134 : ”Kumha atuh, tuda Nini ukur panyawak awewe anu heureut deuleu pondok lengkah......”

m. Raden Sungsang Pamangger

Bageur/mulangkeun budi

Kaca 57 : “Paingan nyahaaheun ka Enden, upami kawitna kantos caket sareng tuang rama mah.”

Kaca 59 : ”Paman teh geus jangji ka diri pribadi, hayang bisa males kasaean tuang rama. Ngan hanjakal  ayeuna toa aya dikieuna......”

n. Cutak Cikalongwetan

Adil

Kaca 232 : “....... najan jeung dulur, ari hukum mah angger kudu ditanjeurkeun. Pisakumahaeun teuing carita batur lamun Akang pilih kasih dina nibangkeun hiji putusan......”

Setting

1. Tempat :

Di sisi Citarum

Kaca 5 : Citarum caah rosa, ngagulidag umpal-umpalan.....

Selapgohgor

Kaca 26 : Tetela nyamos ti Selapgohgor teh, maranehna teu meunang naon-naon....

Dayeuh Ukur

Kaca 10 : ....disalametkeun tina pancabaya anu kiwari campuh di puseur dayeuh Ukur....

Urut huma

Kaca 11 : .... jigana mah urut huma....

Haurmuseur

Kaca 26 : Si Joban terus ngidul, ari anu duaan deui mengkol ka Haurmuseur.....

Saung

Kaca 98 : Manehna anjog ka hiji saung di tengan huma.

Dipakemitan

Kaca 134: Pacalang anu jaga di Pakemitan ukur kari duaan.....

2. Waktu

Peuting

Kaca 13 : Peuting beuki jempling.......

Kaca 134 : Wanci geus ngagayuh ka tenga peuting.....

Burit

Kaca 37 : Poe geus maju ka burit, anu tas ti reuma kakara tarurun....

3. Suasana

Tegang

Kaca 15: Aya dua pilihan anu nampeu hareupeunana. Maju pikeun narajang musuh anu jumlahna jauh leuwih loba, atawa serah bengkokan jadi babanda ......

Nalangsa

Kaca 189 : “Raden..!” Si Ibi ngajerit bari nubruk nonoman anu diuk hareupeunana. Si Ibi ceurik mani ngagukguk. Demung oge jadi ngarasa sedih......

Galur

Maju

Kaca 84 : Teu karasa, geus aya taunna Demung cicing jeung indung jeung bapa kukutna teh. Manehna geus jadi nonomna anu keur meujeuhna buta tulang buta daging...... nincak umur tujuh welas taun, dedeganana sembada ........

Sudut pandang 

        

Jalma katilu palaku utama , nyaeta Demung.

Kaca 92           : Geus tilu poe Demung papisah jeung si Wulung.manehna keukeuh hayangeun nyusul.......

Gaya basa

Kaca 6 : Teu ngalarung nu burung, teu nyesakeun nu edan.

Kaca 115 : Ngahudangkeun mung hees.

Kaca 120 : Bisi kadengeeun ku cakcak bodas.

Kaca 123 : Cakcak ku leuleuy oge enggeus murugul.

Kaca 138 : Ulah kejot borosot, ulah getas harupateun.

Kaca 182 : Ngubeuk leuwi rek ngala beunteur.

Kaca 232 : Teu bisa cueut ka nu hideung ponteng ka nu koneng.

Amanat

Ulah ngutamakeun napsu dina nyanghareupan masalah, komo aya niat mulangkeun kanyeri ka jalma anu nyiksa atawa nganyerihatekeun urang. Sing bisa ngajaga diri, sabar jeung btawakal ka Allah dina nyanghareupan masalah. Dina ngalakukeun naon wae, kudu dipikirkeun heula sabab jeung akibatna, ulah kabawa sakaba-kaba.

Unsur Ektrinsik

Biografi Pangarang

Tatang Sumarsono lahir di Tasikmalaya, Jawa barat, kaping 25 Januari 1956. Lulusan ti SDN Galunggung V, SMPN III, jeung SMAN II. Dina taun 1975 ahir miang ka Bandung rek ngadu nasib.  Kungsi jadi wartawan Harian Merdeka. Bet kalah diparengkeun ti taun 1976 nepika taun 1982, Tatang kuliah di Jurusan Pendidikan Basa Daerah FPBS IKIP Bandung, ku Pa Karna Yudibrata. Kungsi jadi guru di sawatara sakola swasta. Tapi ahirna mah mulang deui kana gawe baku anu awal nyaeta jadi wartawan, tug nepika ayeuna. Taun 1984, dileler Hadiah Jurnalistik Adinegoro dina widang fotograpi. Salian ti nulis fiksi, nyaeta anu geus dibukukeun : Miang jeung Kaludeung, Pemberontakan di Cimareme, jeung Si Paser. Tatang milu nyusun buku-buku pangajaran basa Sunbda di SD, SMP, jeung SMA, sarta nyusun biografi nyaeta nu geus rengse biografina Jenderal Didi Kartasasamita, nu rek dipaju biografina H.R Dharsono.

Taun 1992, Tatang dileler Hadiah Sastra Samsudi jeung Hadiah Sastra LBSS. Tulisan beunang Tatang, boh prosa boh puisi, lolobana masih keneh bacacaran dina majalah jeung surat kabar. Demung Janggala mangrupa novel beunangna anu sarengsena ditulis langsung medal jadi buku nyaeta teu kungsi diecerkeun heula jadi tulisan nyambung dina majalah.

Ajen agama

Dina nyanghareupan masalah atawa musibah, dina kaayaan kumaha wae, urang kudu inget jeung rawakal ka Gusti, asal urang samampuna geus ngalakukeun ihtiar dina nyanghareupan masalah atawa musibah eta. Ajen agama ieu aya dina sikep Mamang Jalaprang anu keur ngalawan musuhna.

Kaca 17 : Geus kanyahoan kitu mah, Mamang jalaprang ukur bisa tumamprak ka nu kawasa.Ayeuna geus euweuh deui anu bisa disimbutan.......

Ajen Sosial

Urang kudu inget kana jasa-jasa kasaean batur, boh nulungan dina musibah, boh dina masalah lianna, masing jalma eta teh teu menta imbalan atawa balas budina.

Kaca 59 : “Paman teh geus jangji ka diri pribadi, hayang bisa males kasaean tuang rama. Ngan hanjakal  ayeuna toa aya dikieuna......”

Ajen budaya

Geus jadi ciri khas jaman baheula budak awewe teh sok dijodohkeun ku kolotna.

Kaca 67 : Caritaan Paman Sungsang memang teu mencog.listayu diasongan pisalakieun, Cutak Cikalongwetan .....

Ajen atikan

Dina ngalakukeun hal naon wae, urang kudu mikiran akibatna lain ngutamakeun napsu hungkul.

Kaca 137 : ......”Lain kieu carana atuh.hidep geus lalawora kacida. Ku taragal kieu, tangtu bakal jadi mamala gede pikeun urang..........”

Ajen moral

Ulah kagiur ku harta anu loba. Mending teu boga nanaon tapi bagja hirup najan ladang kesang sorangan. Kaca 106 : Tapi lamun dicindekkeun mah, Aki leuwih bogph hirup ngandelkeun tatanen, batan jadi menak. Lain nanaon, Elu, hirup ngnadelkeun tina tani mah muklis ladang kesang sorangan.